آموزش تمپو (داربوکا)
آموزش تمپو (داربوکا) بیش از هر چیز به یک برنامه آموزشی خوب و مدون در کنار یک استاد توانمند نیاز دارد تا با چاشنی تمرین و ممارست، تلاش‌های هنرجو به ثمر بنشیند. ما در آموزشگاه موسیقی آریاهنر با بهره‌مندی از بهترین اساتید اقدام به برگزاری کلاس‌های آموزش تمپو (داربوکا) در سطوح مختلف کرده‌ایم.
درباره ساز تِمپو یا داربوکا
تِمپو یا داربوکا، یک ساز کوبه‌ای از خانواده‌ی طبل‌های جام‌گونه است که با هر دو دست نواخته می‌شود. این سازِ «پوستصدا» که از فلز، چوب یا گِلِ پخته ساخته می‌شود، بیشتر در خاورمیانه رایج است و در کشورهای مختلف با نام‌های متفاوت شُهرت دارد. تمپو در گروه سازهای کوبه‌ای پوستی یک‌طرفه (یک‌طرف باز) قرار می‌گیرد.
انواع مختلف تمپو بیشتر در موسیقی کشورهای عربی، ترکیه و شمال آفریقا رواج دارند اما در سایر کشورهای خاورمیانه و اروپای شرقی نیز استفاده می‌شوند. گونه‌های این ساز در اوایل قرن بیستم، توسط مهاجران از کشورهای خاورمیانه به آمریکا نیز رسیده‌اند که به نام «دُمبِک» شهرت دارند.
تمپو احتمالاً از طریق کشورهای عربی جنوب خلیج فارس، عراق و ترکیه به ایران آمده‌است. این ساز در محدوده‌ی جغرافیایی ایران، بیشتر در استان‌های خوزستان، هرمزگان، کردستان، آذربایجان غربی و بوشهر رواج دارد و با نام‌هایی همچون «تمپو»، «تیمپو»، «دُمبوک»، «دَربونگِه» شناخته می‌شود. تمپوها از نظر ساختار از خانواده‌ی تنبک‌ها به حساب می‌آیند.
جنس تمپوهای رایج در مناطق مختلف ایران از سفال یا فلز است. تمپوهای سفالی قدمت بیشتری دارند و در برخی از نواحی ایران ساخته می‌شوند اما تمپوهای فلزی را معمولاً از ترکیه، عراق و سایر کشورهای عربی وارد می‌کنند.
تمپوی سفالی
این ساز که از گِل رُس پخته شده ساخته می‌شود، دارای تنه اصلی (محفظه صوتی) به شکل نیمه تخم‌مرغ است. دهانه انتهایی تمپوی سفالی شیپور مانند نیست. روی دهانه ابتدایی آن پوست کشیده می‌شود. پوست را یا به‌وسیله سریش یا چسب بر روی دهانه می‌کشند یا با یک رشته طناب به شکل ۷ و ۸، مانند نقاره، بر دهانه ساز وصل می‌کنند. پوست به‌کار برده شده در این ساز معمولاً از پوست برّه یا پوست ماهی است. پوست ماهی به دلیل نازکی، صدای بهتر و زیرتری به همراه دارد.
تمپوی فلزی
در این ساز معمولاً از تلق‌های پلاستیکی به جای پوست طبیعی استفاده می‌شود. جنس بدنه تمپوی فلزی بیشتر از آلومینیوم است، با این‌حال در بعضی مناطق به «تمپوی استیلی» شهرت دارد. این ساز محفظهٔ طنینی کم‌حجمی دارد و پوست از طریق یک طوقه گرد فلزی با پیچ و مهره به دهانه بالایی ساز متصل می‌شود. با شُل و سفت کردنِ این پیچ و مهره‌ها، می‌توان صدای ساز را بم و زیر و حتی با صدای سازهای دیگر کوک کرد. دهانه انتهایی تمپوی فلزی حالتی شیپور مانند دارد.
تاریخچه ساز تِمپو یا داربوکا
پیشینه‌ی این ساز احتمالاً به بابلِ و سومر در هزاره‌های پیش از میلاد بازمی‌گردد. واژه‌ی «تمپو» ممکن است یک نام‌آوا و به‌دست آمده از دو صدای اصلی این ساز یعنی «تِم» و «پو» باشد. «تمپو» همچنین در موسیقی به معنی سرعت و کاربرد عملی آن ضرب است که بی‌ارتباط با واژه‌ی این ساز ضربی نیست. «داربوکا» نیز از واژه‌ی عربی «دَرَب» گرفته شده که به معنی صدایی است که از نواختن طبل شنیده شود.
آموزش تمپو (داربوکا) در آموزشگاه موسیقی آریاهنر
در کلاس آموزش تمپو (داربوکا) در آموزشگاه موسیقی آریاهنر ابتدا با ساختار ساز آشنا می‌شوید. پس از آن نت‌های ساز را یاد می‌گیرید و می‌آموزید که برای نواختن نت، چگونه به ساز ضربه بزنید. تمرین، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای یادگیری تمپو (داربوکا) است. در طول کلاس‌ها که فضایی کاملا آرام و لذت‌بخش دارند، زیر نظر استاد خود این تمرین‌ها را انجام می‌دهید و پس از گذشت زمان کافی می‌توانید در جمع دوستان خود، قطعه‌های گوشنواز و جادویی بنوازید.
زمان آموزش تمپو (داربوکا) شاید بیشتر از هر چیزی به مداومت و تمرین‌های شما بستگی داشته باشد. اگر بتوانید به صورت روزانه تمرین تمپو (داربوکا) داشته باشید، احتمالاً در زمان کمی می‌توانید بر این ساز مسلط شوید اما اگر وقفه زیادی بین تمرین‌های شما وجود داشته باشد، احتمالاً موفقیت شما کاهش پیدا می‌کند. حدوداً ۶ ماه لازم است تا بتوانید بر مبانی اولیه این ساز مسلط شوید و به یک مهارت نسبی در تمپو (داربوکا) برسید اما برای رسیدن به مراحل پیشرفته‌تر باید حدود دو سال زمان صرف کنید.
همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، ساز تمپو (داربوکا) ساختمان بسیار ساده‌ای دارد و به همین خاطر شاید توسط هنرجویان دست کم گرفته شود؛ در صورتی که تسلط بر این ساز نیازمند مهارت‌های بسیار ظریفی است که تسلط روی برخی از این مهارت‌ها گاه سال‌ها زمان می‌برد!
رسیدن به یک سطح نسبی از نواختن تمپو (داربوکا) رابطه مستقیمی با میزان تمرین روزانه شما دارد. البته در هر ترم استاد تمپو (داربوکا) میزان تمرین روزانه شما را مشخص می‌کند اما بهتر است برای رسیدن به بهترین نتیجه روزانه یک تا دو ساعت تمرین مداوم داشته باشید. استاد انتخابی شما در پروسه یادگیری و مهارت شما اهمیت زیادی دارد. اگر شما بتوانید نزد استاد کاربلد تمپو (داربوکا) بروید، روند آموزش شما به شدت آسان می‌شود اما اگر استاد شما از مهارت کافی برای تدریس برخوردار نباشد، این امکان وجود دارد که شما به طور کلی مسیر یادگیری این ساز را اشتباه بروید.
هزینه آموزش تمپو (داربوکا)
معمولاً هزینه یک استاد حرفه‌ای بیشتر از دیگر استادهاست اما از طرفی می‌تواند انگیزه شما را دوچندان کند و زمان یادگیری شما را به شکل شگفت انگیزی کاهش دهد. معمولا در ترم‌های پایین نیازی به صرف هزینه‌های زیاد نیست و یک استاد نسبتاً باتجربه می‌تواند برای آموزش شما کافی باشد اما بهتر است برای هر کلاس تحقیق کافی داشته باشید و سراغ بهترین استاد سطح خودتان بروید.
برخی از هنرجویان به شدت استاد محور هستند و این موضوع باعث می‌شود تا این افراد حساسیت بیشتری روی استاد داشته باشند. اگر شما برای آموزش‌تان به استاد وابستگی زیادی دارید، بهتر است حساسیت بیشتری روی انتخاب کلاس و استاد داشته باشید. کلاس‌های تمپو (داربوکا) در ترم‌ها و سطح‌های مختلفی در موسسات موسیقی برگزار می‌شود و شما به عنوان هنرجوی تمپو (داربوکا) باید تا زمانی که لازم است در این کلاس‌ها شرکت کنید. بعد از یادگیری مبانی اصلی و حداقل ۲ سال زمان می‌توانید از اساتید این حوزه به صورت خصوصی استفاده کنید یا به سراغ تمرین‌های گروهی و نیمه گروهی بروید. در هر صورت در نظر داشته باشید که تمرین بدون بررسی ایرادات و اشکالات نمی‌تواند سود چندانی برای شما داشته باشد.
در آموزشگاه موسیقی آریاهنر سعی شده است که با بهره‌گیری از بهترین اساتید سازهای کوبه‌ای بخصوص تمپو (داربوکا) و مقرون‌به‌صرفه‌ترین قیمت، کلاس‌های آموزش تمپو (داربوکا) برای هنرجویان علاقه‌مند به این ساز برگزار گردد.
اساتید آموزش تمپو (داربوکا) در آریاهنر
یزدان سیاح مقدم
زهرا احمدی
