آموزش سه تار
آموزش سه تار بیش از هر چیز به یک برنامه آموزشی خوب و مدون در کنار یک استاد توانمند نیاز دارد تا با چاشنی تمرین و ممارست، تلاش‌های هنرجو به ثمر بنشیند. ما در آموزشگاه موسیقی آریاهنر با بهره‌مندی از بهترین اساتید اقدام به برگزاری کلاس‌های آموزش سه تار در سطوح مختلف کرده‌ایم.
درباره ساز سه تار
سه‌تار از سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی است که با ناخن انگشت اشاره‌ی دست راست (برای نوازنده‌ی راست‌دست) نواخته می‌شود. این ساز، دارای ۴ سیم از جنس فولاد و برنز است که به موازات دسته، از کاسه تا پنجه کشیده شده‌اند. سه‌تار دارای ۲۸ پردهٔ قابل حرکت از جنس روده‌ی حیوانات یا کات گوت است. صدای آن ظریف و کم حجم است و گستره صوتی آن از هنگامِ بمِ دو زیر خط حامل تا لا بمل بالای خط حامل و در نتیجه نزدیک به ۳ اکتاو است.
سه‌تار سازی از خانواده سازهای دوتار و تنبور بوده‌است که امروزه در طبقه بندی سازهای موسیقی سنتی ایران و با پرده بندی مشابه به ساز تار به شمار می‌رود. در موسیقی دستگاهی ایران استفاده از سه‌تار بسیار رواج دارد، گرچه بیشتر برای تک‌نوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز برای هر دستگاه کوک ویژه‌ای دارد ولی فاصلهٔ چهارم یا پنجم پایین رونده معمولاً بین سیم‌های اول و دوم ثابت است.
در ساخت ساز سه‌تار معمولا از چوب گردو، توت و افرا برای کاسه، چوب توت برای صفحه و چوب گردو برای دسته استفاده می‌شود. ساخت کاسه به سه روش چسباندن ترکه‌های چوب، تراش یک تکه و یا استفاده از کاسه کدو امکان پذیر است. سیم‌های سه‌تار از جنس فلز برنز و فولاد می‌باشد و در تزیین ساز به فراخور سلیقه سازنده از سایر چوب‌ها و همچنین از صدف، استخوان و عاج استفاده می‌گردد. معمولا برای محافظت از چوب و براق کردن بدنه سه‌تار از لاک الکل استفاده می‌گردد
تاریخچه ساز سه تار
سه‌تار از خانوادهٔ تنبور است اما امروزه از نگاه روش نواختن و شکل دسته و تکنیک‌ها بسیار به تار نزدیک است. سه‌تار در گذشته سه سیم (تار) داشته و اکنون چهار سیم دارد که سیم سوم و چهارم آن نزدیک به هم قرار دارند و هم‌زمان نواخته می‌شوند و مجموعهٔ آن دو را معمولاً سیم «بم» می‌نامند.
با گذشت زمان کسانی چون ابونصر فارابی، ابوعلی سینا، صفی الدین ارموی و از متأخران ابوالحسن خان صبا لزوم افزایش یک سیم دیگر به این ساز را درک کرده و سه‌تارهای امروزی دارای چهار سیم هستند. این سیم از نظر تاریخی چهارمین سیمی‌است که روی ساز قرار گرفته، ولی در ترتیب قرارگیری سیم‌ها از پایین به بالا سیم سوم است. سیم سوم سه تار به سیم مشتاق معروف است و به روایتی از ابوالحسن صبا این سیم را نخستین بار درویشی به نام مشتاق علی شاه به این ساز افزوده است. صدای این ساز برای نخستین بار در سال ۱۳۰۶ با اجرای پروانه ضبط شد.
آموزش سه تار در آموزشگاه موسیقی آریاهنر
آموزش و یادگیری ساز سه تار شاید در ابتدا سخت به نظر بیاید اما این ساز ساختمان بسیار واضح و مشخصی دارد و تسلط اولیه بر این ساز کار ساده‌ای است. با توجه به قدمت دیرینه این ساز انتظار می‌رود که ساختمان این ساز بسیار قدیمی باشد اما با توجه به تغییراتی که در طول این سال‌ها انجام شده است، قسمت‌هایی از این ساز به‌روز شده‌اند و به همین خاطر ساز و کار آن روان‌تر و بهتر شده است.
یادگیری ابتدایی سه تار بسیار ساده است و شما بعد از ۶ ماه می‌توانید تمامی مبانی مربوط به سه تار را یاد بگیرید اما باید در نظر داشته باشید که برای استاد شدن در نواختن سه تار نیاز به چندین سال تجربه و تمرین است. شما بعد از ثبت نام در کلاس‌های آموزش سه تار باید چند جلسه‌ای به صورت آکادمیک در مورد سه تار اطلاعات دریافت کنید و بعد از یادگیری مبانی اولیه استاد به سراغ آموزش نواختن سه تار می‌رود. در جلسات اول ممکن است ارتباط با سه تار کمی سخت و دشوار به نظر بیاید اما با تمرین و ممارست می‌توانید سه تار به راحتی در دست بگیرید و خیلی آسان آن را بنوازید.
نواختن اصولی این ساز برای یک هنرجوی معمولی در حدود ۳ ماه زمان می‌برد. در ۳ ماه ابتدایی آموزش سه تار باید سعی کنید فعالیت و تمرین زیادی داشته باشید اما بعد از این ۳ ماه روزانه یکی دو ساعت تمرین کافی به نظر می‌رسد. البته مشخص کردن میزان تمرین‌های شما برعهده استاد است ولی شما برای گرفتن نتیجه بهتر می‌توانید بیشتر از حد معمول تمرین داشته باشید.
تمرین سه تار باید به صورت منظم و منسجم باشد؛ چرا که شرط اصلی موسیقی تمرین منظم است. کسانی که در رشته‌های مختلف ساز به درجه استادی رسیده‌اند سال‌های سال به صورت دائم تلاش و تمرین کرده‌اند. حرفه‌ای شدن در سه تار برای افراد معمولا ۲ سال زمان می‌طلبد اما این ۲ سال در مقایسه با اساتید موسیقی که چند ده سال زمان صرف کرده‌اند عدد بزرگی نیست. پس در نظر داشته باشید که رسیدن به درجه مناسبی از مهارت در سه تار زمان زیادی می‌طلبد.
معمولا استاد یکی از مهم‌ترین عوامل یادگیری هنرجو در سه تار است؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که سراغ اساتید برتر بروید و حساسیت زیادی روی کیفیت و نحوه تدریس استاد داشته باشید. بسیاری از اوقات استاد سه تار سطح بالایی در نواختن این ساز دارد اما به دلایل مختلفی استاد خوبی برای آموزش شما نیست. برای ترم‌های پایین کلاس موسیقی نیازی نیست که شخص مدرس حتماً تجربه چند ده ساله در سه تار داشته باشد اما بهتر است شخص مربوطه در سطح مناسبی از مهارت قرار داشته باشد. تدریس روان استاد می‌تواند یادگیری سه تار را برای شما آسان‌تر کند و همین موضوع کمک می‌کند تا علاقه شما به این ساز بیشتر شود.
هزینه آموزش سه تار
هزینه کلاس سه تار بستگی به موارد زیادی دارد و بسیاری از نرخ‌ها توسط اتحادیه آموزشگاه‌های موسیقی مشخص می‌شود. استاد مهم‌ترین عامل مشخص کننده قیمت کلاس است به طوری که اساتید معتبر و خبره هزینه بیشتری بابت برگزاری کلاس‌های‌شان دریافت می‌کنند. موضوع دیگری که ممکن است باعث افزایش هزینه کلاس‌های حضوری بشود برگزاری کلاس در مکان‌های گران قیمت است. برخی از آموزشگاه‌ها در نقاط خوب تهران قرار دارند و دسترسی بسیار خوبی دارند به همین علت قیمت بیشتری دارند. البته برند موسسه هم در قیمت کلاس تاثیرگذار است.
آموزشگاه موسیقی آریاهنر با بهره‌گیری از اساتید مجرب سه تار، به دنبال فراهم آوردن شرایط آموزش مقرون بصرفه برای هنرجویان گرامی است و بدون شک یکی از بهترین آموزشگاه‌های موسیقی از لحاظ قیمت و کیفیت در شهر تهران به ویژه منطقه غرب تهران می‌باشد.
اساتید آموزش سه تار در آریاهنر
مهرداد جوادیان
