آواز سنتی ایرانی یکی از غنی‌ترین و متنوع‌ترین سبک‌های آوازی در جهان است. این سبک آوازی در ایران به عنوان یک هنر قدیمی و مقدس شناخته می‌شود و از قرن‌ها قبل تاکنون به نسل‌های بعدی منتقل شده است.
آواز سنتی ایرانی بر اساس مقامات موسیقی ایرانی ساخته شده است. مقامات در این سبک آوازی نقش مهمی در ساختار قطعات دارند و هر مقام خاص، حالت و احساس خاصی را به آواز منتقل می‌کند. همچنین، تزئینات صوتی و آوایی نیز در آواز سنتی ایرانی بسیار مرسوم است و به عنوان یکی از ویژگی‌های اصلی آن شناخته می‌شود.
در آواز سنتی ایرانی از سازهای سنتی مانند تار، سه‌تار، دف، نی، کمانچه و… استفاده می‌شود. این سازها به آواز ایرانی زیبایی و جذابیت خاصی می‌بخشند و همراه با آواز سنتی اجرا می‌شوند.
تاریخچه آواز سنتی در ایران
تاریخچه آواز سنتی ایرانی به قدمت‌های بسیار قدیمی برمی‌گردد. این سبک آوازی در ایران از هزاره‌ها قبل از میلاد وجود داشته است و به عنوان یک هنر قدیمی و مقدس شناخته می‌شود.
آواز سنتی ایرانی در طول تاریخ با تأثیرات فرهنگی و تاریخی مختلف الهام گرفته است. این سبک آوازی تأثیرات فرهنگی ایران باستان، فرهنگ اسلامی، فرهنگ ترکمن، فرهنگ قاجار و… را در خود جای داده است. هر یک از این تأثیرات باعث شکل‌گیری و تغییراتی در آواز سنتی ایرانی شده است.
در طول تاریخ، آواز سنتی ایرانی تحت تأثیرات موسیقی‌های دیگر قرار گرفته است. برخی از این تأثیرات شامل موسیقی هند، موسیقی عرب، موسیقی ترک، موسیقی اروپایی و… می‌باشد. این تأثیرات باعث تنوع و غنای آواز سنتی ایرانی شده است و آن را به یکی از غنی‌ترین و متنوع‌ترین سبک‌های آوازی در جهان تبدیل کرده است.
آواز سنتی ایرانی تغییرات و تحولات بسیاری را تجربه کرده است. در دوره‌های مختلف تاریخ، سبک‌ها و مقام‌های مختلفی در آواز سنتی ایرانی شکل گرفته است. هر یک از این سبک‌ها و مقام‌ها نشان‌دهنده تجربه‌های فرهنگی و هنری آن دوره است و نقش مهمی در تکامل آواز سنتی ایرانی داشته است.
در گذر زمان، آواز سنتی ایرانی به نسل‌های بعدی منتقل شده است و تاکنون ادامه دارد. این سبک آوازی به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی ایران شناخته می‌شود و در سطح جهانی شهرت دارد.
دستگاه های مربوط به آواز سنتی
در آواز سنتی ایرانی، از دستگاه‌های موسیقی مختلف استفاده می‌شود. برخی از این دستگاه‌ها عبارتند از:
۱. تار
تار یکی از اصلی‌ترین و محبوب‌ترین سازهای استفاده شده در آواز سنتی ایرانی است. این ساز ویولنی دارای چهار سیم است که با استفاده از کمان بر روی آن نواخته می‌شود. صدای تار به خوبی قادر است احساسات و احساسات عمیق آواز را منتقل کند و به تولید صداهای غنی و پرشور کمک می‌کند.
۲. سه‌تار:
یک ساز استرینگی است که سه سیم دارد و با استفاده از کمان نواخته می‌شود.سه‌تار نیز یکی از سازهای استفاده شده در آواز سنتی ایرانی است. این ساز نیز دارای سه سیم است که با استفاده از کمان بر روی آن نواخته می‌شود. صدای سه‌تار نسبت به تار کمی تیره‌تر و بافتی عمیق‌تر دارد و برای اجرای قطعات ملودیک و ریتمیک استفاده می‌شود.
۳. تنبک:
یک ساز دف است که با دست‌ها نواخته می‌شود.این ساز دارای یک بدنه کوچک و یک پوسته است که با استفاده از دستان بر روی آن نواخته می‌شود. صدای تنبک بسیار ریتمیک و قوی است و برای اجرای قطعات ریتمیک و تنظیم بازی استفاده می‌شود.
۴. سنتور:
یک ساز ویولن است که به صورت افقی روی زانو قرار می‌گیرد و با استفاده از کمان نواخته می‌شود.سنتور نیز یکی از سازهای استفاده شده در آواز سنتی ایرانی است. این ساز دارای چندین سیم است که با استفاده از دستان بر روی آن نواخته می‌شود. صدای سنتور بسیار زیبا و ملایم است و برای اجرای قطعات ملودیک و تنظیم بازی استفاده می‌شود. سنتور اغلب به عنوان ساز همراه در آوازهای سنتی استفاده می‌شود و تنظیم بازی آن نقش مهمی در ایجاد احساس و اثرگذاری در مخاطب دارد.
۵. نی:
یک ساز بادی است که با دستان نواخته می‌شود. این ساز دارای چندین سوراخ است که با استفاده از دستان و نوک دهان بر روی آن نواخته می‌شود. صدای نی بسیار زیبا و مطرح است و برای اجرای قطعات ملودیک و تنظیم بازی استفاده می‌شود. نی اغلب به عنوان ساز همراه در آوازهای سنتی استفاده می‌شود و تنظیم بازی آن نقش مهمی در ایجاد احساس و اثرگذاری در مخاطب دارد.
۶. دف:
یک ساز بادی است که با دست‌ها نواخته می‌شود. این ساز دارای یک بدنه گرد و صفحه نوک دار است که با استفاده از دستان بر روی آن نواخته می‌شود. صدای دف بسیار قوی و پرقدرت است و برای اجرای قطعات ریتمیک و تنظیم بازی استفاده می‌شود. دف به عنوان ساز همراه در اکثر آوازهای سنتی و محلی به کار می‌رود و با تغییرات در نوع بازی و تکنیک های استفاده، می‌تواند احساسات و اثرگذاری مختلفی را به مخاطب منتقل کند.
این دستگاه‌ها به طور معمول در همراهی با صدای خواننده در آواز سنتی ایرانی استفاده می‌شوند و به تولید صدا و ایجاد اثرات و حالات مختلف در آواز کمک می‌کنند.
دوره آموزش آواز سنتی به چه شکل است؟
برای آموزش آواز سنتی، ابتدا لازم است که شما با الفبای آواز سنتی آشنا شوید و مواردی مثل دستگاه موسیقی ایرانی، گوشه و مقام، ردیف موسیقی سنتی، نت شاهد، گام، رپراتور و … آشنا شوید و بتوانید دستگاه‌های مختلف موسیقی سنتی ایرانی را از هم تشخیص دهید. یادگیری این موارد در مراحل متوسطه و پیشرفته‌تر آموزش آواز سنتی، کمک بسیار زیادی به شما می‌کند.
سپس روی تمرین‌های تربیت شنوایی و صحیح خواندن نت‌ها و صدا ها تمرکز می‌شود که این مرحله تا دستیابی به سطح مطلوب ادامه خواهد یافت. خواندن تصنیف‌های ریتمیک ساده با همراهی تنبک در دستگاه‌های مختلف برای پیدا کردن جای صدای هنرجو و آشنا شدن با فضاها و ملودی دستگاه‌های موسیقی سنتی ایرانی و تقویت و ارتقای فهم ریتمیک هنرجویان در تصنیف خوانی از سایر سرفصل‌های آموزشی این دوره است. پس از این، دوره متوسط و پیشرفته‌تر، انواع تحریر در آموزش آواز سنتی به هنرجو آموزش داده می‌شود و تحریر‌های پایه آموزش آواز سنتی را هنرجو یاد می‌گیرد. در دوره پیشرفته آموزش آواز سنتی، هنرجو با تصنیف‌های پیشرفته‌تر و ظرافت‌های بیشتر آواز سنتی ایرانی و همچنین بداهه‌خوانی و اجرا و آواز با ارکستر آشنا خواهد بود.
کلاس آواز سنتی در آموزشگاه آریاهنر
آموزشگاه آریاهنر یکی از مراکز معتبر آموزش آواز و انواع سازها در تهران است. در این آموزشگاه، اساتید با تجربه و متخصص در زمینه آواز و ساز به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند. در دوره‌های آموزشی، مباحث مختلفی مانند تکنیک‌های صدا، تنظیم بازی، ریتم و قطعات مختلف آواز سنتی آموزش داده می‌شود.
در این آموزشگاه، همچنین امکان شرکت در کلاس‌های گروهی و یا خصوصی نیز وجود دارد. کلاس‌های گروهی برای افرادی مناسب است که به تعامل با دیگران علاقه دارند و از تجربه یادگیری در گروه بهره‌مند می‌شوند. همچنین، کلاس‌های خصوصی برای افرادی که نیاز به تمرکز بیشتر و توجه فردی دارند، مناسب است.
در پایان دوره‌های آموزشی، دانش‌آموزان می‌توانند در کنسرت‌ها و اجراهای عمومی شرکت کرده و استعداد خود را به نمایش بگذارند. همچنین، برخی از دانش‌آموزان می‌توانند در صنعت موسیقی حرفه‌ای فعالیت کنند و به عنوان خواننده سنتی شناخته شوند.
با توجه به اهمیت و جایگاه آواز سنتی در فرهنگ و هنر ایران، آموزشگاه آریاهنر به عنوان یک مرجع معتبر در زمینه آموزش این هنر، به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا این هنر را به خوبی یاد بگیرند و در حفظ و ارتقاء آن نقشی فعال داشته باشند.
